Summary
ท่องเมืองน่านไปกับอักษร น. กับคุณแต๋ม – พวงทอง สุทธิจินดา เลขานุการ กลุ่มฯ และการตลาด วิสาหกิจชุมชนกลุ่มส่งเสริมอาชีพบ้านเชียงราย จังหวัดน่าน ผู้อยู่เบื้องหลังงานผ้าทอจากชาวบ้านสู่ผลงาน LCFC x Nan ‘NORTHERN WILD, NORTHERN LIFE’
จากเรื่องราวงานผ้าทอตาโก้ง ลายก้างปลาและลายลูกแก้วของชาวบ้านในวิสาหกิจชุมชนกลุ่มส่งเสริมอาชีพบ้านเชียงราย จังหวัดน่าน และสตอรีแห่งแรงบันดาลใจการดีไซน์คอลเลกชัน LCFC x Nan ‘NORTHERN WILD, NORTHERN LIFE’ ของทีมดีไซน์
ภาพโดย Expert Kit
เราได้มาพูดคุยกับอีกหนึ่งผู้อยู่เบื้องหลังในการประสานงานฝีมือจากชาวบ้านอย่าง คุณแต๋ม – พวงทอง สุทธิจินดา เลขานุการ กลุ่มฯ และการตลาด วิสาหกิจชุมชนกลุ่มส่งเสริมอาชีพบ้านเชียงราย ผู้สนับสนุนให้ชาวบ้านจากบ้านเชียงรายก้าวออกจากเซฟโซน ผลักดันให้ผ้าทอบ้านเชียงรายเป็นได้มากกว่าแค่ผ้านุ่ง และยังจะพาเราไปรู้จักเมืองน่านผ่านตัวอักษร น. ไปด้วยพร้อมกันในฐานะเมืองน่านมีโอกาสที่อาจจะได้รับพิจารณาให้เป็น “เมืองสร้างสรรค์ของ UNESCO” (The Creative Cities Network: UCCN) ด้านหัตถกรรมและศิลปะพื้นบ้าน ด้วยผ้าทอเมืองน่านที่มีความโดดเด่น ทำความรู้จักบ้านเชียงราย จ.น่าน จาก การทอผืนตาโก้งสู่ทีมจิ้งจอก เลสเตอร์ ซิตี้ คลิก
น. นักส่งเสริม สนับสนุน
ก่อนที่คุณแต๋มจะมาเป็นส่วนหนึ่งของวิสาหกิจชุมชนฯ บ้านเชียงราย จังหวัดน่าน แท้จริงแล้วคุณแต๋มเป็นคนจังหวัดแพร่ ก่อนจะย้ายถิ่นมาเปิดสถานรับเลี้ยงเด็กในจังหวัดน่าน
“เราเริ่มจากมีประสบการณ์เลี้ยงลูก สถานรับเลี้ยงเด็กของแต๋มจะรับเด็กที่มีภาวะออทิสติกด้วย รู้สึกภูมิใจที่จะได้ช่วยเด็กที่ไม่รู้เรื่อง ย้ำคิดย้ำทำให้เขาสามารถใช้ชีวิตกับสังคมคนรอบข้างได้ ทำอยู่ 18 ปี มีเด็กประมาณ 15-25 คน มีแต๋มและผู้ช่วยอีกหนึ่งคน”
หลังจากคุณแต๋มป่วยเป็นไทรอยด์ไฮเปอร์ สถานรับเลี้ยงเด็กก็ปิดตัวลง หันมาทำงานเกี่ยวกับผ้าและงานคราฟต์เป็นการบำบัดตัวเองไปด้วย จากการเป็นคนชอบทำงานคราฟต์เป็นทุน
“เริ่มจากพี่จากอุตสาหกรรมจังหวัดน่านชวนไปออกแบบผลิตภัณฑ์ให้กับกลุ่ม เริ่มแรกไม่รู้เลยว่าผ้าทอคืออะไร รู้แต่ว่าต้องทำเป็นสินค้าตัวใหม่ให้แม่ๆ ทุกคนเพื่อที่เขาจะได้ต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ แต่ก่อนเขาส่งขายแต่ผ้าผืน แต่ผ้าผืนมันขายออกยาก แต๋มก็เลยมาทำกระเป๋า ทำหมวก ครั้งแรกทำกระเป๋าสะพายหลังให้กับทีมงานเขา หลังจากนั้นก็ออกแบบกระเป๋าเล็กๆ ให้แม่กี่มีรายได้เพิ่มขึ้น”
ตั้งแต่ที่เธอเข้ามามีส่วนร่วมพัฒนา ส่งเสริมฝีมือชาวบ้านในปี พ.ศ. 2559 ก็พยายามพัฒนาผลงาน ผลักดันชาวบ้านมาโดยตลอด จนถึงปัจจุบัน
ขอบคุณภาพจากคุณแต๋ม
น. นักคราฟต์
คุณแต๋มยังเล่าว่า ก่อนที่จะเข้ามาช่วยวิสาหกิจชุมชนฯ ออกแบบผลิตภัณฑ์ พัฒนาลายผ้าทอ เธอเป็นคนชอบงานคราฟต์จากการได้เห็นคุณแม่ที่เป็นช่างเย็บผ้ามีไอเดียทำ DIY ชิ้นงานต่างๆ
“เกิดจากความชอบล้วนๆ เลยค่ะ เมื่อก่อนตอนเปิดสถานรับเลี้ยงเด็กแต๋มมีเวลาหลังเด็กๆ นอนกลางวัน หรือหลังเตรียมของให้เด็กๆ เสร็จแล้วเลยอยากหาอะไรมาทำ เริ่มแรกก็ถักตุ๊กตาโครเชต์ ต่อมาก็หันมาทำกระเป๋าผ้าด้วยมือ พวงกุญแจ มีเพื่อนซื้อพวงกุญแจของฝากมาให้จากระยอง แต๋มก็เอาของชิ้นนั้นมาแกะเป็นตัวอย่างแล้วเริ่มทำขึ้นมาใหม่ ด้วยความที่เราเป็นคนไม่นิ่ง จากการที่เป็นไทรอยด์เป็นพิษ การที่เรามีสมาธิจากการทำงานคราฟต์มันทำให้เราสงบ”
ภาพโดย Expert Kit
“ภูมิใจและดีใจมากที่สามารถสร้างรายได้ให้กับแม่กี่ทุกคนในโรงทอ
พอมีงานจาก LCFC เข้ามาแต๋มสามารถระเบิดความคิดให้เขาออกจากกรอบได้
เขาจะพูดอยู่ตลอดเวลาว่าดีใจที่ผ้าของเขาไปไกลถึงขนาดนั้น เห็นแล้วมันปลื้มใจมาก”
พวงทอง สุทธิจินดา
เลขานุการ กลุ่มฯ และการตลาด
วิสาหกิจชุมชนกลุ่มส่งเสริมอาชีพบ้านเชียงราย
Suggestion
น. นอกประเทศ
เธอคนนี้คือส่วนสำคัญที่ทำให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนฯ บ้านเชียงราย จังหวัดน่านได้มาเป็นส่วนหนึ่งของคอลเลกชันพิเศษ LCFC x Nan ‘NORTHERN WILD, NORTHERN LIFE’ ตั้งแต่การเป็นผู้ประสานงาน พูดคุยกับแม่กี่จนผลงานสำเร็จลุล่วง และได้นำไปวางจำหน่ายในเมืองเลสเตอร์ ประเทศอังกฤษ
“มีคนปักหมุดมาดูผ้าที่โรงทอเลยนะในวันแรกที่ปล่อยโฆษณา เขาก็มาดูผ้าทอและให้แต๋มเล่าเรื่องผ้าให้ฟัง แม่กี่ก็ได้จำหน่ายสินค้าเพิ่มขึ้น แต๋มทำงานออกแบบกระเป๋าและหมวกอยู่แล้วก็มีคนสั่งทำหมวกและ กระเป๋าเพิ่มขึ้น”
จากความภูมิใจของแม่กี่ผู้ทอผ้าก็นำมาซึ่งความภูมิใจในตัวคุณแต๋มด้วย “แต๋มภูมิใจและดีใจมากที่สามารถสร้างรายได้ให้กับแม่กี่ทุกคนในโรงทอ พอมีงาน LCFC เข้ามาแต๋มสามารถระเบิดความคิดของแม่กี่ให้เขาออกจากกรอบได้ เขาจะพูดอยู่ตลอดเวลาว่าดีใจที่ผ้าของเขาไปไกลถึงขนาดนั้น เห็นแล้วมันปลื้มใจมาก ทุกคนสามารถที่จะทำตามความฝันได้”
ขอบคุณภาพจากคุณแต๋ม
น. นำมาซึ่งความสุขใจ
เกือบสิบปีที่ได้ทำงานเคียงข้างแม่กี่ในบ้านเชียงราย คุณแต๋มมีส่วนได้พัฒนาฝีมือชาวบ้าน พัฒนาคุณภาพสินค้าผ้าทอจากบ้านเชียงรายให้มีคุณภาพยิ่งขึ้น สวยงามยิ่งขึ้น ความสุข รอยยิ้มเหล่านั้นกลายเป็นความสุขในทุกๆ วันของคุณแต๋ม
“แต๋มดีใจที่เห็นแม่กี่มีรอยยิ้ม มันเป็นยิ้มแห่งความสุข ตอนนี้เรามีการพัฒนาสีของเส้นพุ่ง เส้นยืน คุณภาพของเส้นทอจนสามารถทำให้ถูกใจลูกค้า ส่วนตัวแล้วแต๋มดีใจมากที่สามารถถ่ายทอดความคิดของตัวเองสู่แม่กี่และสู่ผ้าผืนได้ ใดๆ คือภูมิใจในตัวแม่กี่ที่ทอผ้าที่สุดเลย”
น. เนิบเนิบ
“เนิบๆ ในความหมายของแต๋มคือใช้ชีวิตอย่างต่อเนื่อง วิถีของคนในโรงทอจะเริ่มจากตื่นขึ้นมา เข้าโรงทอผ้า ทอเสร็จกลับบ้าน เขาจะเป็นวงเวียนเหมือนการปั่นจักรยาน แต๋มคิดว่าจังหวัดน่านเป็นจังหวัดที่น่าอยู่ ชีวิตของเขามันคือการใช้ชีวิตไปในทุกๆ วัน”
ภาพโดย บริษัท ยานแม่
น. นำไปสู่มรดกโลก
ถ้าหากเมืองน่านได้ขึ้นเป็นเมืองมรดกโลก คู่กับหลวงพระบางอย่างที่มีการผลักดัน คิดว่าจะส่งผลดีอย่างไรกับเมืองน่านบ้าง?
“คิดว่าดีนะคะ ข้อหนึ่งคือได้อนุรักษ์ความเป็นน่าน เหมือนผ้าทอตาโก้งของบ้านเชียงรายที่ถูกอนุรักษ์ ไว้ เอกลักษณ์ของเราคือสีแดง ดำ ขาว ที่ยังจะถูกอนุรักษ์ไว้ อาจมีการเปลี่ยนแปลงโทนสีไปเหมือนที่เราทำงานร่วมกับคิง เพาเวอร์ แต่จะยังคงเอกลักษณ์ลวดลายเส้นยืน ลายผ้ายังคงเหมือนเดิม เป็นมรดกของโรงทอ”
น่านอาจได้เป็นสมาชิก “เมืองสร้างสรรค์ของยูเนสโก
แห่งที่ 8 ของไทย
หลังจาก 7 จังหวัดที่ได้รับการประกาศแล้วก่อนหน้านี้
ได้แก่ ภูเก็ต (ด้านอาหาร) กรุงเทพฯ (ด้านการออกแบบ)
เชียงใหม่และสุโขทัย (ด้านหัตถกรรมและศิลปะพื้นบ้าน)
เพชรบุรี (ด้านอาหาร) สุพรรณบุรี (ด้านดนตรี)
และ เชียงราย (ด้านการออกแบบ)
ภาพโดย บริษัทยานแม่
น. น้ำพริกมะแขว่น
“มะแขว่นเป็นพืชเศรษฐกิจของน่าน มะแขว่นที่ไหนก็มีแต่จังหวัดน่านจะมีความหอม แล้วเวลาเอามาทำกับข้าวมันจะมีรสชาติแตกต่างจากที่อื่น เป็นอาหารที่ถ้าใครได้มาน่านก็ต้องลองกิน”
น. น่านน้ำน่าน
“ประเพณีแข่งเรือของจังหวัดน่านมีชื่อเสียง จะมีการแข่งสามสนาม คือสนามอำเภอเวียงสา สนามอำเภอท่าวังผา แล้วมาปิดงานในสนามสุดท้าย สนามในอำเภอเมือง เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมายาวนาน เอกลักษณ์ของประเพณีแข่งเรือคือการแห่เรือเก่าแก่ของจังหวัดน่านแล้วก็จะมีการรำ มีเรือแข่งเยอะมาก หัวเรือเป็นหัวพญานาคของจังหวัดน่าน”
น. นมัสการ
“ที่วัดภูมินทร์จะมีพระพุทธรูปจตุรทิศ แล้วภายในวัดก็จะมีปู่ม่านย่าม่าน ตำนานกระซิบรักบันลือโลก เป็นจิตรกรรมฝาผนัง เขาบอกว่าถ้าใครมาถ่ายรูปคู่กันก็จะมีรักยั่งยืนเหมือนปู่ม่านย่าม่าน เพราะจะมีภาพที่ ปู่ม่านย่าม่านกระซิบรักกัน ที่จังหวัดน่าน วันที่ 14 กุมภาพันธ์ก็จะมีการจัดงานกระซิบรัก เป็นการแต่งงานหมู่ จะมีงานอยู่ที่ข่วงเมืองน่าน”
*ข่วง หมายถึง บริเวณ ลาน สนาม
ภาพแฟชั่นโดย Expert Kit คอลเลกชันพิเศษ LCFC x บ้านเชียงราย น่าน
มีสถานที่สำคัญของจังหวัดน่านเป็นฉากหลัง
น. น่าเที่ยว
“ถ้าไปวัดภูมินทร์ เราจะลอดซุ้มพญานาคที่อยู่ในวัด จากซุ้มพญานาคก็จะเดินไปไหว้พระที่วัดพระธาตุช้างค้ำอยู่ตรงข้ามกับพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติน่าน เข้าไปขอพรพระในโบสถ์ มีพระโบราณเยอะ แล้วก็มีพระธาตุที่ล้อมไปด้วยช้าง ในวัดก็จะมีพิธีกรรมสะเดาะเคราะห์ด้วย แล้วก็ไปไหว้เสาหลักเมืองในวัดมิ่งเมือง มีจิตรกรรมฝาผนังเหมือนกัน และที่พิเศษคือเป็นวัดที่ทาด้วยสีขาว”
มีที่ไหนในเมืองน่านให้เดินทางไปเรียนรู้ประวัติของเมืองไหม?
“มีโฮงเจ้าฟองคำ โฮง หมายถึง บ้านหรือตำหนักของเจ้าเมือง ที่นั่นจะมีงานเวิร์กช็อปเกี่ยวกับการทอผ้า การสีซอ การทำอาหารด้วย แล้วก็มีการเล่าตำนานเกี่ยวกับเมืองน่านโดยจะมีไกด์เป็นคนบรรยาย”
น. น่าไปเยือน
“เสน่ห์ของน่านคือความเงียบสงบ ทุกคนใช้ชีวิตปกติสุข ไม่มีแสงสีเสียงอะไรมากมาย การแต่งตัวของคนเมืองน่านจะอนุรักษณ์การนุ่งผ้าซิ่น นุ่งผ้าถุง การใช้ผ้าทอเมืองน่าน”
ภาพโดย บริษัทยานแม่
การได้คุยกับเธอคนนี้ทำให้เราได้เห็นถึงมุมของความเป็นนักสนับสนุน เธอไม่ใช่แค่เลขาฯ ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนฯ บ้านเชียงรายแต่พร้อมผลักดันผลงานของชาวบ้านไปข้างหน้าด้วยความมุ่งหวังที่จะทำให้ชาวบ้านมีวิถีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น เกิดความภูมิใจกับผลงานของตัวเอง
หวังว่าเรื่องราวเมืองน่านที่ได้ฟังจากคุณแต๋มผ่านอักษร น. จะชวนให้ผู้อ่านได้เปิดใจเดินทางมาสัมผัสสโลว์ไลฟ์ ใช้ชีวิตให้ช้าลงในเมืองน่านกันเยอะๆ เพื่อเป็นการสนับสนุนเศรษฐกิจท้องถิ่นไปในตัว และหากใครได้มาต้องไม่พลาดไปเรียนรู้การทอผ้าเมืองน่านจากวิสาหกิจชุมชนฯ บ้านเชียงราย จังหวัดน่าน จุดเริ่มต้นของโปรดักต์ LCFC x Nan ที่สวยงาม พาไปเจาะลืกคอลเลกชันพิเศษของ LCFC X NAN คลิก
เผยเสน่ห์ผ้าทอเมืองน่าน…สู่สากลผ่าน NORTHERN WILD, NORTHERN LIFE COLLECTION
