Summary
คุยกับตัวแทนนักแสดง ‘คณะอักษราหุ่นละครเล็ก’ กลุ่มคนที่เชื่อหมดใจและทุ่มสุดตัวด้วยความสามารถในการรำและเชิดหุ่น เพื่อให้ศิลปะอันทรงคุณค่านี้คงอยู่ต่อไป หุ่นละครเล็กที่มีเสน่ห์ ทั้งตัวหุ่นที่งดงามและนาฏยศิลป์จากนักแสดงที่ใช้การร่ายรำไปพร้อมกับ “เชิด” ทำให้หุ่นได้โลดแล่นตามบทบาทของมัน…ราวกับมีชีวิต
ทีมนักแสดงส่วนหนึ่งในวันที่เราถ่ายทำ
ถ้านับจากวันที่ โรงละครอักษรา คิง เพาเวอร์ เปิดม่านโดยมี คณะอักษราหุ่นละครเล็ก แสดงชุด “ครุฑเฉลิมพระเกียรติ” เป็นการแสดง “เบิกโรง” เมื่อ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2549 จนถึงวันนี้ก็เกือบ 20 ปีแล้ว ที่นับระยะเวลา…
นักแสดงรุ่นแรกบางส่วนแยกย้ายออกไปตามเส้นทางของตัวเอง ในขณะที่บางคนผันตัวเป็นคนเบื้องหลังและยังคงเฝ้ามองการเติบโตของคณะอักษราหุ่นละครเล็กอยู่ไม่ห่าง แต่ก็มีไม่น้อยที่ยังคงภักดีต่อความฝันทำหน้าที่สืบสานศิลปการแสดงเก่าแก่นี้อยู่ที่นี่
ปัจจุบัน ‘คณะอักษราหุ่นละครเล็ก’ มีทั้งทีมนักแสดงและทีมเบื้องหลังการแสดงอยู่ประมาณ 30 กว่าชีวิต ผสมผสานทั้งนักแสดงรุ่นแรก รุ่นกลาง และรุ่นใหม่ แต่ไม่ว่าจะรุ่นเล็กหรือรุ่นใหญ่ หลังจากที่ได้นั่งคุยกับ 3 ตัวแทนนักแสดงของคณะต่างรุ่นกัน เพื่อฉายภาพมุมมองของนักแสดงที่มาร่วมทำงานเป็น “ทีม” หนึ่งเดียวกันนั้น ได้แก่ ขาว – พฤหัส เลี้ยงสอน นักแสดงพี่ใหญ่รุ่นแรก ต้อง – มลฤดี ตังควนิช นักแสดงรุ่นกลาง และนักแสดงรุ่นน้องในคณะ อย่าง บิ๊ก – วายุ ยังเขียวสด ..แล้วเราก็พบว่า นี่คือเหล่ามนุษย์ ‘ลูกไม้ใต้ต้น’ ทั้งนั้นเลยนะ !
“นอกจากจะรักในสิ่งที่ทำ
ต้องใส่ความอดทนเข้าไปด้วย”
ขาว – พฤหัส เลี้ยงสอน
นักแสดงรุ่นแรกของคณะอักษราหุ่นละครเล็ก
เหล่าลูกไม้ใต้ต้น
จะว่าเป็นความบังเอิญก็ได้แต่ฟังดูก็คล้ายกับจักรวาลจัดสรร ที่นักแสดงจากคณะอักษราหุ่นละครเล็กที่เป็นตัวแทนมาให้เรานั่งคุยด้วยในวันนี้ล้วนเติบโตมากับ ‘นาฏศิลป์ไทย’ พวกเขาเป็นนักแสดงละครหุ่นโรงเล็กต่างรุ่นแต่ต่างมี “หัวใจ” เดียวกันในการรักและสืบสานศิลปการแสดงชั้นสูงแขนงหนึ่งของไทย
ขาว – พฤหัส เลี้ยงสอน พี่ใหญ่ของคณะเติบโตมาในครอบครัวที่เลี้ยงปากท้องด้วยการแสดงโขน “จำความได้ก็เห็นพ่อตระเวนแสดงโขน ทุกคนในบ้านเล่นโขนเป็นหมด พอพี่ชายแยกออกไปเป็นลิเก ผมก็เอาด้วย เลยเล่นเป็นทั้งโขนทั้งลิเก จนได้มาเจอกับลูกของปู่หลุยส์ (สาคร ยังเขียวสด) เขาชวนมาเชิดหุ่นละครเล็ก ตอนนั้นรู้สึกว่าการเชิดหุ่นละครเล็กเป็นการแสดงที่ผมไม่เคยได้ลองทำ อยากท้าทายตัวเองด้วยว่าเรายังมีความสามารถที่จะพัฒนาไปด้านอื่นๆ ได้หรือไม่ จึงตัดสินใจเข้ามาเข้าร่วมกับคณะอักษราหุ่นละครเล็ก
สำหรับ ต้อง – มลฤดี ตังควนิช นักแสดงรุ่นกลางของคณะอักษราหุ่นละครเล็กที่ขยับจากนักแสดงหน้าใหม่เมื่อ 17 ปีก่อนมาสู่หัวหน้านักแสดงที่ไม่เคยหยุดพัฒนาตัวเอง “ชอบรำ ชอบเต้นมาตั้งแต่เด็กๆ เรียนนาฏศิลป์ตั้งแต่มัธยม พอเรียนมหาวิทยาลัย ก็เลือกเอกนาฏศิลป์ จบมาก็รับงานรำ งานเต้น พอเพื่อนมาบอกว่าที่ คิง เพาเวอร์ กำลังหาคนมาแสดงกับคณะอักษราหุ่นละครเล็ก ต้องการคนที่มีพื้นฐานนาฏศิลป์ ก็คิดเหมือนพี่ขาวเลยค่ะ อยากท้าทายตัวเอง อยากรู้ว่าการเชิดหุ่นละครเล็กเป็นอย่างไร”
ในขณะที่ บิ๊ก – วายุ ยังเขียวสด เหลนของปู่โจหลุยส์ – สาคร ยังเขียวสด และยังมีพ่อ (ขจร ยังเขียวสด) อดีตนักแสดงรุ่นแรกปัจจุบันผันตัวทำหน้าที่ดูแลคณะและเป็นนักทำหุ่นละครเล็กซึ่งเป็นศิลปะชั้นสูง…ก็ไม่ต้องสืบสาวให้มากความว่าทำไมเขาถึงเติบโตมาเป็นนักแสดงเชิดหุ่น
บิ๊กย้อนเล่าถึงจุดเริ่มว่าพ่อเขาสอนให้เล่นโขนตั้งแต่ 3 ขวบ “ผมชอบนะและก็อยากซ้อมบ่อยๆ น่าจะเพราะพ่อพาไปที่คณะตลอด พอเห็นพี่ๆ และพ่อขึ้นแสดงมันดูเท่มาก อยากแสดงแบบนั้นบ้าง พอเรียนจบ เกณฑ์ทหารเสร็จ ผมก็สมัครทำงานที่นี่เลย ตอนนี้น่าจะแสดงมาเข้าปีที่ 9 แล้วครับ”
“การแสดงหุ่นละครเล็กคือส่วนหนึ่งของชีวิตไปแล้ว”
ต้อง – มลฤดี ตังควนิช
นักแสดงรุ่นกลาง คณะอักษราหุ่นละครเล็ก
เบื้องหลังการแสดงที่อ่อนช้อย
เต็มไปด้วยการซ้อมที่เข้มข้นและดุดัน
แอบได้ยินมาว่าเบื้องหลังการซ้อมของ ‘คณะอักษราหุ่นละครเล็ก’ เข้มข้น ดุดัน ด้วยมาตรฐานของครูสาครที่สานต่อกันมาจนกลายเป็นวัฒนธรรมของคณะที่ส่งต่อกันรุ่นสู่รุ่น
แม้รูปแบบการแสดงจะเปลี่ยนไป จากการแสดงตระการตาแสงเสียงบนเวทีโรงละครอักษรา มาเป็นการแสดงที่ “เวทีเปิด” อย่างพื้นที่รับประทานอาหารบน Thai Taste Hub ชั้น 3 คิง เพาเวอร์ รางน้ำ แต่ยิ่งท้าทายนักแสดงด้วยรูปแบบที่การแสดงต้อง “เข้าหา” ผู้ชมยิ่งขึ้น ใช้พลังงานของผู้ทำการแสดงไม่น้อยไปกว่าบนเวทีโรงละคร หลายครั้งยังต้องใช้ลักษณะการ “ด้นสด” ไปกับผู้ชมและสถานการณ์ที่อยู่ตรงหน้า ทั้งเพื่อทำการแสดงและมอบความสุขให้กับคนดู…นักแสดงของคณะอักษราหุ่นละครเล็กยังคงซ้อมทุกวัน เพื่อทำการแสดงทุกวัน ติดตามบรรยากาศการแสดงหุ่นละครเล็กที่ Thai Taste Hub ได้ที่นี่
การแสดงเชิดหุ่น (ชมฟรี) วันละ 2 รอบ
บนชั้น 3 คิง เพาเวอร์ รางน้ำ
ต้องคอนเฟิร์มเผื่อเพื่อนๆ ในทีมพร้อมรอยยิ้มว่า “ซ้อมหนักและซ้อมทุกวันค่ะ แต่ไม่เคยรู้สึกว่ามันคือความเหนื่อย ยิ่งตอนที่ช่วยกันออกไอเดียว่าจะทำโชว์อะไรใหม่ๆ ให้คนดู พอคิดแล้วก็ต้องมาซ้อมต่อท่า ทุกอย่างเป็นเรื่องสนุก เหมือนเรามีเพื่อนที่เดินไปด้วยกันและเดินไปยังเป้าหมายเดียวกัน”
นอกจากนั้นพี่ใหญ่ของทีมช่วยเล่าเสริมด้วยว่า ทุกครั้งที่เหนื่อยจะคิดบวกให้ตัวเองเสมอ “ทุกวันคือการเอาชนะใจตัวเอง ผมเริ่มต้นมาจากการท้าทายตัวเองว่าจะสามารถทำในสิ่งที่ไม่เคยทำได้หรือไม่ ดังนั้น เมื่อไหร่ที่เจออุปสรรคคิดแค่ว่า ต้องทำให้ได้ ต้องเอาชนะให้ได้ ผมเชื่อนะว่าการฝึกซ้อมเอาชนะทุกอย่าง ยิ่งฝึกยิ่งชำนาญ”
ฟังอย่างนี้บิ๊กเลยช่วยเสริมด้วย “เป็นปกติครับที่จะเหนื่อยจะท้อหรืออยากจะพักยาวๆ บ้าง แต่การแสดงหุ่นละครเล็กคือการทำงานเป็นทีม ไม่ใช่แค่เราคนเดียวแต่ทั้งคณะต้องซ้อมไปด้วยกัน เหนื่อยก็เหนื่อยด้วยกัน แล้วเดี๋ยวค่อยพักพร้อมกัน”
Suggestion
อยู่กันแบบครอบครัว
ในฐานะพี่ใหญ่ของคณะ พี่ขาวบอกว่า การที่คณะอักษราหุ่นละครเล็กมีนักแสดงหลากหลายวัยไม่ใช่อุปสรรค แต่กลับเป็นข้อดีให้ต่างฝ่ายต่างเรียนรู้ซึ่งกันและกัน “ไม่ว่าอายุเท่าไรทุกคนเท่าเทียม ทุกคนคือนักแสดงที่มีหน้าที่เดียวกัน ซ้อมด้วยกัน เหนื่อยด้วยกัน ส่วนตัวมองว่ามีแต่ข้อดี อย่างผมอายุมากกว่าเคยผ่านประสบการณ์อะไรมาก็ถ่ายทอดให้น้องๆ ในทางกลับกันน้องๆ รุ่นใหม่เขาก็มีไอเดียใหม่ๆ ทำให้คณะของเรามีความแปลกใหม่เสมอๆ”
“การแสดงหุ่นละครเล็กคือการทำงานเป็นทีม”
บิ๊ก – วายุ ยังเขียวสด
นักแสดงรุ่นใหม่ คณะอักษราหุ่นละครเล็ก
ต้องเสริมอีกด้วยว่า “ยิ่งอยู่นาน ยิ่งรู้ใจกัน จะพูดแบบนี้ก็ได้ อย่างที่บอกพวกเราอยู่กันเหมือนครอบครัว คุยกันได้ทุกเรื่อง พอสนิทกันมากๆ ก็ทำให้รู้จักกันมากขึ้น รักกันมากขึ้น ผลที่ได้คือ เมื่อไหร่ที่เริ่มแสดงพวกเราทุกคนเหมือนมีลมหายใจเดียวกัน”
ความสุขที่จับต้องได้
ปัจจุบัน อาจดูเหมือน “เวที” ของพวกเขาจะมีขนาดเล็กลง แต่เหล่านักแสดงกลุ่มนี้เป็นตัวแทนเพื่อนๆ ในคณะละครบอกกับเราว่า ขนาดความสุขและความภูมิใจของพวกเขาไม่ได้น้อยลงเลย
“ถึงวันนี้การแสดงถูกปรับรูปแบบไปจากดั้งเดิม แต่ทุกครั้งที่แสดงก็ยังรู้สึกภูมิใจที่ได้ทำให้คนเห็นว่ายังมีการแสดงหุ่นละครเล็กนะ มันเป็นแพสชันของเราที่ต้องการอนุรักษ์การแสดงหุ่นละครเล็กให้คงอยู่ต่อไป อาจจะปรับเปลี่ยนการแสดงให้ร่วมสมัย ล้อไปกับเทศกาลต่างๆ เหมือนที่ทำมา อย่างสงกรานต์ ลอยกระทง ปีใหม่ เพื่อให้คนเข้าถึงได้ง่ายขึ้น” ต้องกล่าว
เคยมีคุณตาคุณยายคู่หนึ่งมารอดูการแสดงของพวกเขาเป็นประจำทุกวัน วันไหนที่พวกเขาต้องออกไปแสดงข้างนอก ก็จะไปถามทีมงานว่าพวกเขาหายไปไหน นักแสดงบอกว่านับเป็นโมเมนต์ดีๆ ที่ทำให้มีกำลังใจ…เหมือนได้ผลัดกันมอบความสุขให้กันและกัน
“ผมว่ามันดีเสียอีกที่เราได้เห็นรอยยิ้มของคนดูชัดยิ่งขึ้น จะเรียกว่าเป็นความสุขที่สัมผัสได้ก็ได้นะ” บิ๊กช่วยสนับสนุน
ไปต่อและไม่มีวันพอแค่นี้
คิดว่าวันหนึ่งหุ่นละครเล็กจะหายไปหรือไม่? เราถาม
พวกเขาตอบเป็นเสียงเดียวกันว่า ‘ไม่หายแน่นอน’ และพี่ขาวตอบในทันทีว่า “ตราบใดที่คนรุ่นใหม่อย่างบิ๊ก นักแสดงรุ่นใหม่ของคณะยังอยู่ ผมในฐานะคนรุ่นเก่าคงทำได้เพียงส่งต่อศิลปะการแสดงนี้ให้กับรุ่นต่อไป”
บิ๊กเห็นด้วยว่าถ้ามีโอกาสยังไงมันก็ไปได้ต่อ “เหมือนที่คณะหุ่นละครเล็กของเราได้รับโอกาสจาก คิง เพาเวอร์ ทำให้วันนี้มีคนได้เห็นการแสดงหุ่นละครเล็กมากขึ้น ยิ่งคนเห็นมากขึ้น มันก็เปิดโอกาสให้เด็กรุ่นใหม่ได้เห็นด้วยเหมือนกัน”
ในขณะที่ต้องเสริมว่า “ยังอยากจะพัฒนาหุ่นละครเล็กต่อไป อยากคิดโชว์ใหม่ๆ อยากให้คนดูได้เห็นมุมมองที่หลากหลาย เพื่อเป็นแรงผลักดันว่าหุ่นละครเล็กเป็นศิลปะที่ยังไม่สูญหาย”
บิ๊กในฐานะคนรุ่นใหม่ที่จะเป็นทั้งกำลังสำคัญของคณะหุ่นละครเล็กและความหวังของวงการศิลปะก็มุ่งมั่นที่จะพัฒนาและสืบสานการแสดงนี้ต่อไปบอกว่า “ผมจะอยู่กับสิ่งต่อไปเหมือนที่ตั้งใจไว้ อยากเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยสานต่อมรดกทางวัฒนธรรมของไทย” บิ๊กบอกอย่างแน่วแน่
สิ่งที่ปรากฎผ่านการแสดงของคณะหุ่นละครเล็ก ได้ช่วยให้ศิลปการแสดงอันทรงคุณค่าแขนงหนึ่งของไทยยังคงอยู่สืบต่อไปผ่านพื้นที่เล็กๆ บนชั้น 3 ของ คิง เพาเวอร์ รางน้ำ โดยยังทำหน้าที่ส่งต่อความสุข…จากที่เราได้เห็นรอยยิ้มของผู้ได้ชมการแสดงหุ่นละครเล็กแบบ off stage …ในทุกๆ วันและทุกรอบการแสดงจากพวกเขา
ขอบคุณภาพจากทีมนักแสดง
สมาชิกคณะอักษราหุ่นละครเล็ก
ขจร ยังเขียวสด Senior Supervisor / พฤหัส เลี้ยงสอน Supervisor Show สุวัตน์ ฉิมขำ Supervisor Show ปทิตตา ชัยเศรษฐมงคล Supervisor Show / มลฤดี ตังควนิช Supervisor Show / สุรวุฒิ ฉิมขำ Officer Show
ทีมนักแสดง: สุธีรา นิลพันธุ์ / อาลิษา จาดสอน / นริศรา ฉิมขำ / สายชล ตุ้มทอง / พรชัย จันทะมา / เนตรดาว ฉิมขำ / สายชล คมขำ / อภินันท์ สุณาวงศ์ / จิรัฐิติกาล สมสุข / ไอริณ แดงแนวโต / อิสรา ยังเขียวสด / พรพรรณ พักบำรุง / วายุ ยังเขียวสด / อาธากร สุดเวหา / จริยา วีเงิน / วีรชัย ศรีจุลกาล / คณชัย รักษาชาติ /
ทีมเบื้องหลัง: นันทวรรณ วชิรกิตติวงศ์ SM-Theatre Operation / ทิวา มาฬมงคล Supervisor Lighting / ภาณุพันธุ์ คุ้มชนม์ Supervisor Stage Crew / ทวีศักดิ์ วงษ์มณี / กิตติศักดิ์ หน้าพิมาย / จุฑารัตน์ แถวกระต่าย Officer Stage Crew / อามาตย์ ชิระทาน / นรา ชโลธร / เกรียงไกร แดงสกุล / สิทธิโชค เกรัมย์ / ภัทรฌาวิชญ์ ฮุงหวน
